این مقاله برای جوانان ، والدین تهیه شده است.
پدر یا مادری داغ از دست دادن فرزندش، در غم و اندوه غرق میشوند و تصوّر میشود که برای همیشه سوگوار میمانند. شاید شما نیز به دلیل مرگ عزیزتان چنین احساسی داشته باشید؛ احساس غم و اندوهی شدید که شاید لحظهای رهایتان نکند.
سوگواری چیست؟
سوگ و ماتم به طرق مختلف در اشخاص بروز میکند. برای مثال، بسیاری درد و غم شدیدی را در وجود خود احساس میکنند. نمونهٔ آن لئوناردو است. او ۱۴ ساله بود که پدرش در اثر بیماریی قلبی و تنفسی ناگهان درگذشت. لئوناردو هرگز روزی را که خالهاش این خبر را به او داد فراموش نمیکند. در ابتدا پذیرفتن این خبر برایش بسیار دشوار بود. در مراسم تدفین، جنازهٔ پدرش را دید اما نمیتوانست آنچه را به چشم میبیند باور کند و حتی برای شش ماه قادر نبود گریه کند. اغلب در خیال خود منتظر پدرش بود که از سرکار برگردد. بعد از گذشت یک سال توانست مرگ پدرش را بپذیرد. و بعد از آن بود که شدیداً احساس تنهایی به او دست داد و فقدان پدرش را حس کرد. اغلب وقتی جای خالی پدرش را میدید از شدّت ناراحتی بغض گلویش را میفشرد و زیر گریه میزد و دلش به شدّت برای او تنگ میشد.
شرح حال لئوناردو به خوبی نشان میدهد که از دست دادن عزیزمان چه غم و اندوه شدیدی در پی دارد. اما آیا داغ مرگ عزیزمان روزی تسکین مییابد؟ بلی، هر چیز نیاز به زمان دارد. همان طور که هر زخمی به مرور زمان بهبود مییابد، داغ مرگ عزیزانمان نیز زمانی بهبود مییابد. البته این روند شاید ماهها یا حتی چندین سال به طول انجامد. اما قدر مسلّم آن است که درد و اندوه و ناامیدیای که در ابتدا به شخص دست میدهد تدریجاً کاهش خواهد یافت.
گفته میشود که سوگواری در راه بهبود فرد داغدیده و وفق یافتن با شرایط جدید بسیار ضروری است. شخص بدین شکل فقدان عزیزش را میپذیرد و تغییرات لازم را در زندگیاش ایجاد میکند. سوگواری به وی کمک میکند تا دلش را از سنگینی بار غم سبک کند. البته شیوهٔ سوگواری در بین افراد متفاوت است. اما یک نکته در این خصوص مهم است که هیچ گاه نباید از سوگواری خودداری کرد چرا که تأثیرات آن میتواند اثری سوء بر ذهن، احساسات و بدن ما داشته باشد. اما چگونه میتوان به شکلی صحیح سوگواری نمود؟
تحمّل غم و اندوه
بسیاری از داغدیدهگان بر این عقیدهاند که گفتگو با دیگران میتواند شخص را تسکین دهد. برای مثال، شخصی ممکن است با درد و رنج از دست دادن فرزند خود روبرو شود و مصیبتهای دیگری را نیز متحمّل گردد و احساساتش را چنین بیان کند: «از زندگی سیر شدهام. پس بگذارید زبان به شکایت گشوده، از تلخی جانم سخن بگویم.» آری، شخص برای این که از بار غم خود بکاهد، نیاز دارد در مورد آن با کسی «سخن» بگوید.
پائلو که مادرش را از دست داده بود چنین میگوید: «یکی از عواملی که تحمّل این ضایعه را برایم آسانتر کرد صحبت در بارهٔ او بود.» در میان گذاشتن حالات و احساسات خود با دوستی مورد اطمینان میتواند تسلّیبخش باشد. پونه، زنی متأهل، بعد از فوت مادرش از دوستان نزدیکش خواست که بیشتر به دیدنش بیایند. او میگوید: «درددل با دیگران از غم و اندوهم میکاست.» شاید شما نیز بتوانید با گفتگو و بیان حالات و احساساتتان آسانتر با غم و اندوه خود کنار بیایید.
به قلم آوردن حالات و احساسات نیز میتواند مفید باشد. برخی ممکن است نتوانند به راحتی احساسات خود را بیان نمایند اما نگارش آن برایشان سادهتر باشد.
گریه کردن نیز تا حدّی غم و اندوه را فرو مینشاند. وقتی عزیزی را از دست میدهیم زمان «گریه» و سوگواری است و نباید از گریه کردن شرمنده و خجالتزده شویم. مردی نیز که همسر خود را از دست داده بود احساس تنهایی و افسردگی شدیدی میکرد. یأس و نومیدی چنان بر او چیره شده بود که بیاختیار گریه میکرد. او در این حال به خدا التماس کرد و از او کمک خواست. هنوز در حال دعا بود که نوهاش تلفن زد و با او صحبت کرد. او در مورد آن لحظات میگوید: «گفتگوی کوتاه ما، در من روحی تازه دمید. شکی ندارم که تلفن کوتاه نوهام جواب دعایم بود.»
حالات و احساسات فرد داغدیده گاه از لحظهای به لحظهٔ دیگر تغییر میکند، از این رو شخص در دوران سوگواری نیاز به صبر و بردباری دارد. به یاد داشته باشید گریستن عیب نیست. برای بسیاری از مردم جهان گریستن در سوگ عزیزانشان امری طبیعی بود و هست که از آن تسلی مییابند.
پائلو که در این مقاله به او اشاره شد میگوید: «وقتی احساس میکردم که دیگر تاب تحمّل ندارم به زانو میافتادم و به خدا التماس میکردم که کمکم کند.» پائلو اطمینان داشت که دعاهای او بیتأثیر نیست. قطعاً در موقعیتهای دشوار «خدای جمیع تسلّیات» به دعاهای مکرّر شما نیز پاسخ میدهد و به شما تسلّی و قوّت قلب میبخشد.