اینترنت استفادهٔ عاقلانه از این وسیلهٔ ارتباطی جهانی
قرن‌ها پیش، اختراع ماشین چاپ باعث سرعت ارتباطی بین مردم شد. اختراع اینترنت نیز در روزگار ما تأثیری مشابه در جامعهٔ بشری گذاشته است. در واقع، اینترنت وسیلهٔ ارتباطی جهانی نامیده شده است و حقیقتاً نیز چنین است. با استفاده از این «شاهراه اطلاعاتی» هر کس می‌تواند به اطلاعات موثق، آمار و عقاید مردم در مورد موضوعات مختلف دست یابد.
در مورد اینترنت چه می‌توان گفت؟ از طریق اینترنت می‌توانیم به اطلاعاتی پرارزش دست یابیم، در وقت صرفه‌جویی کنیم و در بسیاری موارد فایده ببریم. با این حال، اینترنت ممکن است اطلاعاتی نادرست در اختیارمان قرار دهد، بیش از حد وقت ما را بگیرد و از لحاظ اخلاقی ما را فاسد سازد. بگذارید ببینیم که از این وسیلهٔ ارتباطی جهانی چگونه می‌توانیم به نحو احسن استفاده کنیم.
اطلاعات معتبر یا نادرست!
هرگز تصوّر نکنید هر اطلاعی که اینترنت در اختیارتان می‌گذارد خوب و مفید است. موتورهای جستجوگر اینترنتی را می‌توان به لشکری عظیم تشبیه کرد که به طور مدام هر نوع قارچ را چه خوردنی چه سمّی جمع می‌کند و در یک ظرف به شما تقدیم می‌کند. آیا بدون بررسی قارچ‌ها آن‌ها را می‌خورید؟ مطمئناً خیر! موتورهای جستجوگر اینترنتی نیز با استفاده از انبوهی کامپیوتر، میلیون‌ها شبکهٔ اینترنتی را از بهترین تا بدترین در اختیار شما می‌گذارد. پس ضروری است در انتخاب شبکه‌ها، بسیار مواظب باشیم تا ذهنمان با اطلاعات نادرست آلوده نشود.
در سال ۱۹۹۳ در مجلّه‌ای معتبر کاریکاتور دو سگ کشیده شده بود که جلوی کامپیوتر نشسته بودند. یکی از سگ‌ها به سگ دیگر می‌گوید: «در اینترنت کسی نمی‌فهمد که ما سگ هستیم.» امروزه هر کس از پشت اینترنت می‌تواند حتی بدون مشخص کردن نام وانمود کند متخصص است. به علاوه، از لحاظ قانونی هر کس اجازه دارد عقاید، اطلاعات، تصاویر و پیشنهادات خود را در شبکه‌های اینترنتی قرار دهد.
پس ساده‌لوح نباشید. نسبت به اطلاعات، مشکوک و بدگمان باشید. قبل از پذیرفتن آن از خود بپرسید: ۱) چه کسی این مطالب را نوشته است؟ نویسنده تا چه حد تخصص دارد؟ ۲) هدف او از نوشتن این مطالب چه بوده است؟ آیا در نگرش خود متعصب است؟ ۳) نویسنده اطلاعات را از کجا به دست آورده است؟ آیا به مراجعی قابل کنترل اشاره کرده است؟ ۴) آیا اطلاعات داده شده جدید است یا قدیمی؟ حکیمی می نویسد: «امانتی را که به تو سپرده شده است، حفظ کن. از یاوه‌گویی‌های دنیوی و عقاید مخالفی که به غلط، معرفت نامیده می‌شود، دوری گزین.»
صرفه‌جویی در وقت یا هدر دادن وقت!
استفادهٔ عاقلانه از اینترنت بدون شک باعث صرفه‌جویی در وقت، انرژی و هزینه می‌شود. از طریق اینترنت می‌توان بدون خارج شدن از منزل جنسی را سریع خرید، برای صرفه‌جویی قیمت‌ها را مقایسه کرد، به امور بانکی رسیدگی کرد و آن را در زمان دلخواه انجام داد. همچنین می‌توان به راحتی و ارزان برای مسافرت برنامه‌ریزی کرد و رزروهای ضروری را انجام داد. با کمترین زحمت می‌توان شماره تلفن، آدرس و راه‌های مختلف برای رسیدن به مقصد را از این طریق یافت.
با این حال، اینترنت خطراتی نیز دارد. استفاده از آن، وقت زیادی را از ما می‌رباید. برای برخی اینترنت به جای وسیله‌ای مفید به سرگرمی‌ای جذاب تبدیل شده است. ایشان وقت بسیاری را صرف بازی، خرید، چت، فرستادن و دریافت ایمیل، جستجو و گشت‌وگذار اینترنتی می‌کنند. در نتیجه ممکن است در انجام امور پراهمیت در ارتباط با خانواده، دوستان قصور کنند. این وسیلهٔ جهانی همچنین اعتیادآور است. برای مثال، در یک ارزیابی در سال ۲۰۱۰ گزارش شده است که ۴/۱۸ درصد نوجوانان در کره به اینترنت معتاد هستند. محققان آلمانی گفته‌اند که «زنان، بیشتر و بیشتر در مورد اعتیاد همسرشان شکایت می‌کنند.» خانمی شکایت کرد که وابستگی شوهرش به اینترنت رفتارش را چنان تغییر داده است که زندگی زناشویی‌شان نابود شده است.
یک جوان می گوید که خود را «خورهٔ اینترنت» میداند . او گاهی روزانه تا ۱۰ ساعت را صرف گشت‌وگذار در محیط اینترنت می‌کند. او می گوید : «در اوّل، استفاده از اینترنت بی‌ضرر به نظر می‌آمد. ولی به مرور زمان، معتاد آن شدم و رفته رفته خودم را از دیگران دور کردم .
اطلاعات پرارزش یا بی‌ارزش!
حتما این را شنیده اید که می گوید : «همه چیز را بیازمایید؛ آنچه را نیکوست، به چنگ بگیرید. از هر گونه بدی دوری کنید.» باید دقت کنیم اطلاعاتی که از اینترنت به دست می‌آوریم در دید خدا پرارزش و با معیارهایش هماهنگ باشد. آن اطلاعات نباید خلاف امور اخلاقی و نامناسب باشد. از آنجایی که هرزه نگاری از طریق اینترنت بسیار فراگیر شده است باید مواظب باشیم که در دام آن نیفتیم.
از این رو، بسیار عاقلانه است که از خود بپرسیم: ‹آیا تصاویر اینترنتی‌ای که در تنهایی نگاه می‌کنم، در حضور همسر، والدین و برادر و خواهرانم نیز نگاه می‌کنم؟› اگر جواب ما خیر باشد، بهتر است هنگام حضور دیگران از اینترنت استفاده کنیم. اینترنت حقیقتاً راه ارتباطی و خرید کردن را سرعت بخشیده است. ولی راه جدیدی را باز کرده است تا ‹در دل خود زنا کنیم.› .
چه پیام‌هایی را ارسال کنیم؟
استفاده از اینترنت شامل به دست آوردن اطلاعات و ارسال آن‌ها نیز می‌باشد. البته کسی ما را در دریافت و پخش اطلاعات محدود نمی‌سازد. با این حال، موظف هستیم که از درستی و پاکی اطلاعات اطمینان حاصل کنیم. آیا از صحّت آنچه می‌نویسیم یا اطلاعاتی را که پخش می‌کنیم اطمینان داریم؟ آیا اجازهٔ پخش آن را داریم؟ آیا مطلبی که می‌فرستیم باارزش و بناکننده است؟ قصد ما از پخش این اطلاعات چیست؟ آیا فقط این کار را برای جلب توجه دیگران می‌کنیم؟
استفادهٔ مناسب از ایمیل می‌تواند بسیار مفید باشد، ولی ایمیل‌های بیش از حد مانند سیلی است که شخص را از پای در می‌آورد. آیا جدیدترین اخبارها یا پیام‌های پیش‌پاافتاده را برای بسیاری از دوستان و آشنایان می‌فرستیم و وقت پرارزش آن‌ها را هدر می‌دهیم؟ آیا قبل از آن که کلید ارسال را فشار دهیم نباید نیّت خود را بسنجیم؟ هدفمان از ارسال نامهٔ الکترونیکی چیست؟ در گذشته مردم تجربیات خود را از طریق نامه با خانواده و دوستان در میان می‌گذاشتند و بدین شکل آنان را از زندگی و احوال خود باخبر می‌ساختند. آیا این موضوع نباید هدف ما از ارسال ایمیل به دیگران باشد؟ هرگز نباید چیزی را ارسال کنیم که قابل اثبات نیست.
پس در رابطه با اینترنت چه باید کرد؟ آیا باید آن را کاملاً کنار گذاشت؟ شاید چنین کاری برای برخی ضروری باشد. جوانیکه در بالا به او اشاره کردیم و خود را «خورهٔ اینترنت» نامید برای غلبه بر اعتیادش بخود آمد و به تمام پرسشهای بالا پاسخ داد سپس متوجه شد که چه دوستانی را از دست داده با تصمیمی قاطع از گشت و گذار در اینترنت دست کشید . از طرفی دیگر، استفاده از اینترنت می‌تواند بسیار مفید باشد، به شرطی اینکه اجازه دهیم عقل، ما را محافظت کند و درک، ما را نگه دارد.